De belangrijke functies van speeksel in mondgezondheid

Speeksel is een doorzichtige, enigszins stroperige vloeistof welke uitgescheden wordt door drie paren grotere speekselklieren en honderden kleine klieren verspreid over het mondslijmvlies. De normale gemiddelde dagelijkse speekselproductie ligt tussen de 500 ml en 1500 ml per dag. De 3 paar grote speekselklieren zijn de oorspeekselklier, de speekselklier onder de onderkaak en onder de tong bevinden zich nog 2 speekselklieren. Speeksel heeft vele belangrijke functies, zoals: smering bij kauwen, slikken en bij spreken, bevochtiging en reiniging van het mondslijmvlies, bescherming tegen tanderosie door buffering van zuren, bescherming tegen tandbederf door herstel van beschadigd tandglazuur, bescherming tegen infecties door antimicrobiële eiwitten. Afwijkingen en problemen van het speeksel kunnen leiden tot diverse mondgerelateerde klachten, zoals droge mond, verstoorde samenstelling van bacteriën en enzymen in het speeksel, en problemen door verstoorde balans van het speeksel. Mogelijke oorzaken van speekselproblemen zijn onder andere mondademhaling, bijwerking medicatie, bestraling, operaties of verwondingen van het hoofd- halsgebied, overmatig alcoholgebruik, stress, en uitdroging. Speekselonderzoek kan helpen bij het vaststellen van mogelijke problemen en het bepalen van de juiste behandelstrategie. Bij een droge mond is het aan te raden om de hoeveelheid en samenstelling van het speeksel te laten meten in een speekselkliniek voor advies en diagnostiek.